- Katılım
- 20 Ara 2021
- Mesajlar
- 961
- Tepkime puanı
- 1,526
- Puanları
- 93
Yumurta Sıkışması
Üreme sezonu tekrar başladı ve kliniğimde yumurta sıkışması ile gelen kuşların sayısında bir artış görülüyor. Kesin bir bilgi değil ama bence çoğu muhabbet kuşu yetiştiricisinin yumurta sıkışması yaşayan dişileri olmuştur. Peki yumurta sıkışması tam olarak nedir, en sık ne zaman ortaya çıkar ve nedeni nedir?
Yumurta sıkışması, yumurta oluşumundan sonra kuşun yumurtayı çıkaramamasıdır. Deneyimlerime göre, yumurta sıkışmasının ana nedenleri; dişi kuşun kalsiyum depolarının tükenmiş olması ya da kullanamaması, diğer bir neden ise yaşlanan bir dişinin, geçmişte çok sayıda yumurtlamış olması ve üreme sisteminde yumurtlamayı engelleyen bir miktar hasar veya hastalık oluşmuş olmasıdır.
Muhabbet kuşları, tüm kuşlar gibi, yumurtlamaya başlamadan önce kolayca yeniden emilen bir kemik tabakasında kalsiyum biriktirerek yumurtlamaya hazırlanır. Yumurta şekillenmeye başladığında, büyük bir kalsiyum ihtiyacı vardır ve bu kemiğin bir kısmı, daha sonra yumurtaya dahil edilen kana kalsiyum salarak parçalanır. Yumurta kabuğuna harcanan kalsiyumun yumurtlayan dişide hızlıca yenilenmesi gerekir. Birden fazla yumurtası olan veya kalsiyum ihtiyacı yeteri kadar sağlanmayan kuşlar, düşük kan kalsiyum seviyeleri oluşması riski altındadır. Kalsiyum seviyeleri düştüğünde, yumurta kabuğu düzgün bir şekilde oluşmaz veya hiç oluşamaz ve yumurta kanalında bulunan kaslar yumurtayı dışarı itecek kadar güçlü bir şekilde kasılamaz, çünkü bu işlevleri düşük kan kalsiyumundan da etkilenmektedir.
Bir dişi yumurtayı dışarıya itemediği zaman birçok ikincil sorunda beraberinde gelir. Bu sorunların çoğu yumurtanın karında uzun süre kalmasının sonucudur. Muhabbet kuşlarının yapısına göre yumurtaları büyüktür ve yaratılışlarında yumurtanın karında birkaç saatten fazla kalması amaçlanmamıştır. Yumurta karında kaldığı sürede böbrek ve bağırsaklara baskı yaparak hava keseciklerini çökertir, bu organların normal işleyişlerini bozar ve özellikle dişinin nefes almasını zorlaştırır.
Yumurta sıkışması olan bir kuşun belirtileri, tüylerini kabartmaları ve muhtemel olarak kafesin dibinde durmalarıdır. Kuşun karın bölgesi şişmiş olabilir ve ayaklarını olduğundan daha ayrık tutabilir. Hava keseciğindeki basınçtan kaynaklı nefes alıp verme hızında artma ve kuyrukta yukarı aşağı şekilde hareket oluşur. Bazı durumlarda kloak ve yumurta kanalının bir kısmında sarkma gerçekleşir ve yumurtayı içeren bu yapılar dişinin anüsünden dışarı sarkar.
Yumurta sıkışması olan bir kuşa yardım etmek için ne yapılabilir? Yıllar boyunca yumurta sıkışması olan kuşların tedavisi için olağanüstü birçok öneri duydum. Bunlardan biri kuşu çay demliğinin üzerinde buhara tutmaktı. Bu sadece kuşu ve ayrıca elinizi yakacaktır. Sık sık duyduğum diğer yaygın öneri ise kuşa ağızdan veya kloak kısmına koyarak parafin yağının verilmesiydi. Yumurtanın, yumurta kanalında olduğu ve sindirim sistemi kısmında yer almadığı göz önünde bulundurunca bu yöntem bir işe yaramayacaktır.
Yumurta sıkışması olan kuşların kan kalsiyumu düşük seviyededir, susuzdurlar ve genellikle yem yemezler, bu nedenle vücutlarında enerji yoktur. En iyi hayatta kalma şansı için yumurta sıkışması olan kuşta tüm bu sorunlar birlikte ele alınmalıdır. Hastanemizde kuşlara genellikle kalsiyum enjekte ediyor, deri altı sıvıları veriyoruz ve kuşu ısı ve bazen de oksijenle destekliyoruz. Kuşun durumu stabil hale geldiğinde yumurta üzerinde beklemeden çalışırız. Bu çalışma yumurtanın hafifçe itilerek ve yumurta kanalının kısmen kloaktan dışarı sarkıtılması ile yapılır. Kloak astarı çok incedir ve içinden yumurta görülebilir. Daha sonra yumurta kanalından kloak’a açılan açıklık belirlenir ve kloak astarı yağlanmış bir pamuklu çubukla hafifçe geriye doğru itilerek bu açıklık genişletilir. Çoğu durumda bu yöntem, yumurtanın kuşa en az zararı verecek şekilde çıkarılması ile sonuçlanır. Yumurta çıktıktan sonra kuşlara elle besleme ile hızlıca yemeye başlamazlarsa da antibiyotik ve kalsiyum takviyesi ile tedavi uygulanır. Yumurta sıkışması yaşayan dişilerin yumurta kanalları zarar gördüğünden üremeye devam etmemeleri ve üremeden bir sonraki üreme mevsimine kadar da dinlenmeleri en iyisidir. Bu dişilerin yumurtlamayı bırakması için onlara bir dizi hormon iğnesi yapıp folluklarını çıkarıp eşlerinden ayırıyoruz.
Yumurta sıkışması olan bir kuşunuz varsa ne yapmalısınız? En iyi seçenek, kuşunuzu uzman bir kuş veterinerine götürmektir. Buna imkân yoksa kuş hava sıcaklığı 30 C° olan bir hasta kafesine koyulur kuşa ağızdan kalsiyum ve muhtemelen elektrolit solüsyon vererek sıvı kaybının önüne geçilmeye çalışılır, bazı durumlarda kuşun yeniden yumurtalamasına izin verilir. Aslında yumurtanın çıkarılması bazı deneyimli yetiştiriciler için mümkün olabilir, ama bunu daha önce görmemiş biri için önerilen bir uygulama değildir.
Yumurta sıkışması olan kuşla ilgili birçok şey ters gidebilir. Kuşta yumurta sıkışması ne kadar uzun süredir mevcutsa durumu o kadar kritiktir. Bazı durumlarda yumurta kanalında enfeksiyon vardır, bazılarında yumurta kendi kendine kırılabilir, bazılarında ise yumurtanın tekrar yumurta kanalına çıkıp karın boşluğuna gelmesi muhtemeldir. Kuşkusuz bu yumurtalar çıkarılamaz ve cerrahi olarak alınması gerekir. Gördüğüm en yaygın komplikasyon, yumurta ile yumurta kanalının sarkması ve kuş sahibi tarafından hemen fark edilmemesidir. Daha sonra kloaka ve yumurta kanalının astarı tamamen kurur ve ölür. Bu noktada kuşları kurtaramayız ve ötenazi yapılması gerekir.
Karında şişlik olan her kuşta yumurta sıkışması yoktur. Kuş sahiplerinin yumurta sıkışması sandığı ama aslında öyle olmayan birçok kuş gördüm. Bu kuşların fıtıkları, kanseri, karınlarında sıvı birikmesi olabilir veya sadece obez olabilirler.
Sonuç olarak, yumurta sıkışmasının en iyi tedavisi ilk olarak bunun önüne geçmektir. Buda, üreyen kuşlarınıza yeterli kalsiyum içeren bir beslenme düzeni sağlamak, onları formda tutmak ve her bir dişinin yumurtlama sayısını sınırlamak anlamına gelir.
Dr. David Phalen'in bu makalesi Dünya Muhabbet Kuşları Örgütü (www.world-budgerigar.org), tarafından araştırma bilgilerinin teşvik edilmesinin bir parçası olarak sağlanmıştır ve BRASEA, Avustralya'nın izniyle WBO'ya sağlanmıştır.
Çevirmen : Seda B.D.
Dr. David Phalen'in "Egg Binding" makalesinden çevrilmiştir.
Dikkat: Bu yazı kafeskuslari.com'a aittir. İzinsiz paylaşılamaz.
Üreme sezonu tekrar başladı ve kliniğimde yumurta sıkışması ile gelen kuşların sayısında bir artış görülüyor. Kesin bir bilgi değil ama bence çoğu muhabbet kuşu yetiştiricisinin yumurta sıkışması yaşayan dişileri olmuştur. Peki yumurta sıkışması tam olarak nedir, en sık ne zaman ortaya çıkar ve nedeni nedir?
Yumurta sıkışması, yumurta oluşumundan sonra kuşun yumurtayı çıkaramamasıdır. Deneyimlerime göre, yumurta sıkışmasının ana nedenleri; dişi kuşun kalsiyum depolarının tükenmiş olması ya da kullanamaması, diğer bir neden ise yaşlanan bir dişinin, geçmişte çok sayıda yumurtlamış olması ve üreme sisteminde yumurtlamayı engelleyen bir miktar hasar veya hastalık oluşmuş olmasıdır.
Muhabbet kuşları, tüm kuşlar gibi, yumurtlamaya başlamadan önce kolayca yeniden emilen bir kemik tabakasında kalsiyum biriktirerek yumurtlamaya hazırlanır. Yumurta şekillenmeye başladığında, büyük bir kalsiyum ihtiyacı vardır ve bu kemiğin bir kısmı, daha sonra yumurtaya dahil edilen kana kalsiyum salarak parçalanır. Yumurta kabuğuna harcanan kalsiyumun yumurtlayan dişide hızlıca yenilenmesi gerekir. Birden fazla yumurtası olan veya kalsiyum ihtiyacı yeteri kadar sağlanmayan kuşlar, düşük kan kalsiyum seviyeleri oluşması riski altındadır. Kalsiyum seviyeleri düştüğünde, yumurta kabuğu düzgün bir şekilde oluşmaz veya hiç oluşamaz ve yumurta kanalında bulunan kaslar yumurtayı dışarı itecek kadar güçlü bir şekilde kasılamaz, çünkü bu işlevleri düşük kan kalsiyumundan da etkilenmektedir.
Bir dişi yumurtayı dışarıya itemediği zaman birçok ikincil sorunda beraberinde gelir. Bu sorunların çoğu yumurtanın karında uzun süre kalmasının sonucudur. Muhabbet kuşlarının yapısına göre yumurtaları büyüktür ve yaratılışlarında yumurtanın karında birkaç saatten fazla kalması amaçlanmamıştır. Yumurta karında kaldığı sürede böbrek ve bağırsaklara baskı yaparak hava keseciklerini çökertir, bu organların normal işleyişlerini bozar ve özellikle dişinin nefes almasını zorlaştırır.
Yumurta sıkışması olan bir kuşun belirtileri, tüylerini kabartmaları ve muhtemel olarak kafesin dibinde durmalarıdır. Kuşun karın bölgesi şişmiş olabilir ve ayaklarını olduğundan daha ayrık tutabilir. Hava keseciğindeki basınçtan kaynaklı nefes alıp verme hızında artma ve kuyrukta yukarı aşağı şekilde hareket oluşur. Bazı durumlarda kloak ve yumurta kanalının bir kısmında sarkma gerçekleşir ve yumurtayı içeren bu yapılar dişinin anüsünden dışarı sarkar.
Yumurta sıkışması olan bir kuşa yardım etmek için ne yapılabilir? Yıllar boyunca yumurta sıkışması olan kuşların tedavisi için olağanüstü birçok öneri duydum. Bunlardan biri kuşu çay demliğinin üzerinde buhara tutmaktı. Bu sadece kuşu ve ayrıca elinizi yakacaktır. Sık sık duyduğum diğer yaygın öneri ise kuşa ağızdan veya kloak kısmına koyarak parafin yağının verilmesiydi. Yumurtanın, yumurta kanalında olduğu ve sindirim sistemi kısmında yer almadığı göz önünde bulundurunca bu yöntem bir işe yaramayacaktır.
Yumurta sıkışması olan kuşların kan kalsiyumu düşük seviyededir, susuzdurlar ve genellikle yem yemezler, bu nedenle vücutlarında enerji yoktur. En iyi hayatta kalma şansı için yumurta sıkışması olan kuşta tüm bu sorunlar birlikte ele alınmalıdır. Hastanemizde kuşlara genellikle kalsiyum enjekte ediyor, deri altı sıvıları veriyoruz ve kuşu ısı ve bazen de oksijenle destekliyoruz. Kuşun durumu stabil hale geldiğinde yumurta üzerinde beklemeden çalışırız. Bu çalışma yumurtanın hafifçe itilerek ve yumurta kanalının kısmen kloaktan dışarı sarkıtılması ile yapılır. Kloak astarı çok incedir ve içinden yumurta görülebilir. Daha sonra yumurta kanalından kloak’a açılan açıklık belirlenir ve kloak astarı yağlanmış bir pamuklu çubukla hafifçe geriye doğru itilerek bu açıklık genişletilir. Çoğu durumda bu yöntem, yumurtanın kuşa en az zararı verecek şekilde çıkarılması ile sonuçlanır. Yumurta çıktıktan sonra kuşlara elle besleme ile hızlıca yemeye başlamazlarsa da antibiyotik ve kalsiyum takviyesi ile tedavi uygulanır. Yumurta sıkışması yaşayan dişilerin yumurta kanalları zarar gördüğünden üremeye devam etmemeleri ve üremeden bir sonraki üreme mevsimine kadar da dinlenmeleri en iyisidir. Bu dişilerin yumurtlamayı bırakması için onlara bir dizi hormon iğnesi yapıp folluklarını çıkarıp eşlerinden ayırıyoruz.
Yumurta sıkışması olan bir kuşunuz varsa ne yapmalısınız? En iyi seçenek, kuşunuzu uzman bir kuş veterinerine götürmektir. Buna imkân yoksa kuş hava sıcaklığı 30 C° olan bir hasta kafesine koyulur kuşa ağızdan kalsiyum ve muhtemelen elektrolit solüsyon vererek sıvı kaybının önüne geçilmeye çalışılır, bazı durumlarda kuşun yeniden yumurtalamasına izin verilir. Aslında yumurtanın çıkarılması bazı deneyimli yetiştiriciler için mümkün olabilir, ama bunu daha önce görmemiş biri için önerilen bir uygulama değildir.
Yumurta sıkışması olan kuşla ilgili birçok şey ters gidebilir. Kuşta yumurta sıkışması ne kadar uzun süredir mevcutsa durumu o kadar kritiktir. Bazı durumlarda yumurta kanalında enfeksiyon vardır, bazılarında yumurta kendi kendine kırılabilir, bazılarında ise yumurtanın tekrar yumurta kanalına çıkıp karın boşluğuna gelmesi muhtemeldir. Kuşkusuz bu yumurtalar çıkarılamaz ve cerrahi olarak alınması gerekir. Gördüğüm en yaygın komplikasyon, yumurta ile yumurta kanalının sarkması ve kuş sahibi tarafından hemen fark edilmemesidir. Daha sonra kloaka ve yumurta kanalının astarı tamamen kurur ve ölür. Bu noktada kuşları kurtaramayız ve ötenazi yapılması gerekir.
Karında şişlik olan her kuşta yumurta sıkışması yoktur. Kuş sahiplerinin yumurta sıkışması sandığı ama aslında öyle olmayan birçok kuş gördüm. Bu kuşların fıtıkları, kanseri, karınlarında sıvı birikmesi olabilir veya sadece obez olabilirler.
Sonuç olarak, yumurta sıkışmasının en iyi tedavisi ilk olarak bunun önüne geçmektir. Buda, üreyen kuşlarınıza yeterli kalsiyum içeren bir beslenme düzeni sağlamak, onları formda tutmak ve her bir dişinin yumurtlama sayısını sınırlamak anlamına gelir.
Dr. David Phalen'in bu makalesi Dünya Muhabbet Kuşları Örgütü (www.world-budgerigar.org), tarafından araştırma bilgilerinin teşvik edilmesinin bir parçası olarak sağlanmıştır ve BRASEA, Avustralya'nın izniyle WBO'ya sağlanmıştır.
Çevirmen : Seda B.D.
Dr. David Phalen'in "Egg Binding" makalesinden çevrilmiştir.
Dikkat: Bu yazı kafeskuslari.com'a aittir. İzinsiz paylaşılamaz.
teşekkürler 
