Baskın Genler Resesif Genler Bu Nasıl Çalışır

[Şehmus BAKIR]

Canlının genotipindeki taşıdığı karakterler açısından baskın olan genler dominant (baskın), etkisini gösteremeyen genler ise resesif (çekinik)genlerdir.
Muhabbet kuşlarında ve bütün canlılarda aynı durum geçerlidir. Dilimiz döndüğünce kısaca açıklayalım.

Baskın (Dominant) Genler Nedir?

Ebeveynlerden aktarılarak aynı fiziksel özelliği etkileyen genlerden, fiziksel görünümü oluşturan (etkileyen) gendir.
Canlıların ortak özelliklerinden biri de kalıtım materyaline sahip olmaları ve üreme yolu ile bunu yavrularına aktarabilmeleridir. Genler canlıların DNA parçalarına verilen addır. Buradaki parçalar canlının hem dış görünümünü hem de iç yapısını bildirmektedir.
Canlıların genlerinin iç yapısına Genotip ve genlerinin dış görünüme olan yansımasına Fenotip adı verilmektedir.
Baskın gen, bireyin genotipinde yer alan gen çiftlerinden kendi özelliğini fenotipe yansıtan gendir.

Resesif (çekinik) Genler Nelerdir?

Çekinik (resesif) gen ise canlının genotipine bakıldığında görülen, baskın bir genin varlığında kendisini fenotipe yansıtamayan ama başka bir çekinik ile çift hale geldiğinde fenotipe yansıyan genlerdir.
Çekinik bir genin fenotipe yansımasındaki tek koşul iki çekinik genin bir araya gelmesi ile olmaktadır. Bu da çok yüksek bir ihtimal değildir. Düşük ihtimal olmasından dolayı ve baskın gen bulunduğunda özelliklerini yansıtamamasından dolayı da ‘çekinik’ adını almıştır.

Baskin(Dominant) ve Resesif (çekinik) Genler Nasıl Çalışır?

İnsanlarda ve çoğu hayvanda olduğu gibi, kuşların cinsiyeti iki kromozom tarafından belirlenir. “gen kromozomları”. Kuşlarda erkeklerde ZZ adı verilen iki özdeş cinsiyet kromozomu vardır. Ancak, dişilerde, bu iki kromozom farklı ve ZW olarak adlandırılır. Bu nedenle Z kromozomu her iki cinste de bulunurken, W kromozomu sadece ka
dişilerde bulunur. Genimal Biyoteknoloji laboratuarında gerçekleştirilen DNA genleme yöntemi, her iki kromozomda da bulunmasına rağmen W kromozomu üzerinde Z'den daha küçük olan belirli bir geni tespit etmekten oluşur. Cinsiyet kromozomlarında bulunan DNA örnek hücrelerden (tüy hücreleri, kan hücreleri, vb.) izole edilmiştir. DNA geni için kullanılan DNA'nın bir parçası tespit edilebilir hale getirmek için milyonlarca kez çarpılır. DNA artık belirli bir makineyle tespit edilebilir çünkü milyarlarca kopyada bulunur. Dişilerde (ZW) iki DNA bandı görülür. İlk bant Z kromozomu üzerindeki büyük genin versiyonuna karşılık gelirken, ikinci bant W kromozomu üzerindeki küçük genin versiyonuna karşılık gelir. Erkeklerde (ZZ) her iki kromozom da aynı boyutta (Z) olduğu için sadece bir bant gözlenir.


Muhabbet Kuşlarında Baskın ve çekinik Genlerin Başlıca Grupları

Baskın (Dominant) Türleri

Klasik yeşil
Baskın parçalı
Grey
Beyaz (Df)
Spangle
Sarı yüzlü yeşilin her rengi

Resesif (çekinik) Türler

Mavi
Çekinik parçalı
Albino
Lutino
Gri kanat
Lacewing
Temizkanat
Opaline
Teksas
Rainbow
Devetüyü



Baskın (Dominant) Karakter Eşleme Örneği

1. Baskın (Tek Faktör) x Normal = % 50 Baskın (Tek Faktör) ve % 50 Normal
2. Baskın (Çift Faktör) x Normal = %100 Baskın (Tek Faktör)
3. Baskın (Tek Faktör) x Baskın (Tek Faktör) = %25 Baskın (Çift Faktör) ve %50 Baskın (Tek Faktör) ve % 25 Normal
4. Baskın (Tek Faktör) x Baskın (Çift Faktör) = %50 Baskın (Tek Faktör) ve % 50 Baskın (Çift Faktör)
5. Baskın (Çift Faktör) x Baskın (Çift Faktör) = % 100 Baskın (Çift Faktör)

Resesif (çekinik) Karakter Eşleme Örneği

1. Çekinik x Normal = %100 Normal/Çekinik
2. Çekinik x Normal/Çekinik = %50 Çekinik ve % 50 Normal/Çekinik
3. Çekinik x Çekinik = %100 Çekinik
4. Normal/Çekinik x Normal/Çekinik = %25 Çekinik ve %50 Normal/Çekinik ve %25 Normal
5. Normal/Çekinik x Normal = %50 Normal/Çekinik ve %50 Normal

Dikkat: Bu yazı kafeskuslari.com'a aittir. İzinsiz paylaşılamaz.

 

[Feyza T.]

Ortaokuldaki fen derslerine gittim valla hocam sayende mendel çaprazlaması denir, şu an lise okuyan kardeşlerimiz iyi hatırlarlar diye düşünüyorum

 

[Şehmus BAKIR]

Ortaokuldaki fen derslerine gittim valla hocam sayende mendel çaprazlaması denir, şu an lise okuyan kardeşlerimiz iyi hatırlarlar diye düşünüyorum

birşeyler eklemek isteyen olursa konu altında yazabilirler sevinirim

 

[Feyza T.]

Hocam ben insanlar için örnek verebilirim, mesela göz rengi için konuşursak, kahverengi göz baskın gendir, mavi/yeşil/ela gözler çekinik gendir. Anne veya babanın ikisi de renkli gözlüyse çocuğun kahverengi gözlü olma ihtimali sıfırdır. İki çekinik birleşir çünkü başka şansı yok. Ama biri kahverengi biri renkliyse ikisi de ihtimaldir. Kahverengi gözlü ebeveynin kendi ailesinden gelen genlerinde çekinik olarak renkli göz varsa çocuğun renkli gözlü olma ihtimali vardır, ama kahverengi gözlü ebeveyn çekinik olarak renkli göz geni taşımıyorsa çocuklar sadece kahverengi gözlü olabilir, ama renkli göz genini çekinik olarak taşırlar yani kendi çocuklarında renkli göz ihtimali artar. Anlatayım derken çok daha karıştırmış da olabilirim ama ne yapayım olayın en basit hali bu

 

[Şehmus BAKIR]

Hocam ben insanlar için örnek verebilirim, mesela göz rengi için konuşursak, kahverengi göz baskın gendir, mavi/yeşil/ela gözler çekinik gendir. Anne veya babanın ikisi de renkli gözlüyse çocuğun kahverengi gözlü olma ihtimali sıfırdır. İki çekinik birleşir çünkü başka şansı yok. Ama biri kahverengi biri renkliyse ikisi de ihtimaldir. Kahverengi gözlü ebeveynin kendi ailesinden gelen genlerinde çekinik olarak renkli göz varsa çocuğun renkli gözlü olma ihtimali vardır, ama kahverengi gözlü ebeveyn çekinik olarak renkli göz geni taşımıyorsa çocuklar sadece kahverengi gözlü olabilir, ama renkli göz genini çekinik olarak taşırlar yani kendi çocuklarında renkli göz ihtimali artar. Anlatayım derken çok daha karıştırmış da olabilirim ama ne yapayım olayın en basit hali bu

Bence gayet güzel anlatmışsin diğer canlılar ile hemen hemen aynı sayılır kuşlarda tüyler, ve gözler farklılık gösterir genotip ve fenotip yani iç ve dış benzerlik karaktere dayalı yapılar vs vs

 

[Feyza T.]

Bence gayet güzel anlatmışsin diğer canlılar ile hemen hemen aynı sayılır kuşlarda tüyler, ve gözler farklılık gösterir genotip ve fenotip yani iç ve dış benzerlik karaktere dayalı yapılar vs vs

Hocam zaten bu Mendel dediğimiz arkadaş bu deneyi fasulyeyle yapmış ve bunu bilimsel açıklama olarak duyurmuş. Bütün canlılarda aynı sizin de dediğiniz gibi, hayvan/bitki/insan fark etmiyor

 

[Levent T.]

Emeğine bilgine sağlık kardeşim

 

[Aslı Ö.]

Emeğine bileğine bilgine sağlık

 

[Mustafa89]

Süpersin abi beklenen istenen merak edilen bir konu